Wat moeten we doen tegen klimaatverandering? Maken we vlees duurder, plaatsen we meer kerncentrales of moet iedereen met het openbaar vervoer? Tim, Eveline en Johan zetten het voor je op een rijtje.

Het klimaat is in beweging. De aarde warmt op. Langzaam, maar gestaag. Sinds de industriële revolutie is de invloed van de mens op het klimaat snel groter geworden. Dit komt vooral door de uitstoot van broeikasgassen als CO2 en methaan. Broeikasgassen zorgen ervoor dat warmte wordt vastgehouden en daardoor stijgt de temperatuur op aarde. Zonder broeikasgassen zou de aarde ijskoud zijn, maar met te veel broeikasgassen wordt het juist te heet. Afgelopen 130 jaar is de gemiddelde temperatuur in Nederland met 1,7 graden Celsius gestegen.

Door de stijgende temperatuur krijgen we te maken met extremer weer: stortregens en hete, droge perioden. 

Pim (19) woont in een Ottersum en maakt zich zorgen. In zijn omgeving zijn veel dijken die door zware regenval en een stijgende zeespiegel meer risico lopen om door te breken. De kans dat het dorp overstroomt, stijgt hierdoor aanzienlijk.

In aflevering 4 van de podcast van Kies Wat bespreken Tim, Johan en Eveline hoe elke partij om wil gaan met klimaatverandering. Luister de hele podcast hier:

---

Klimaatmaatregelen

Omdat een veranderend klimaat grote gevolgen heeft, is het van belang dat we ons bij het maken van beleid baseren op actuele wetenschappelijke inzichten. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) beoordeelt de wetenschappelijke onderzoeken naar klimaatverandering en volgt de wetenschappelijke discussies. Het IPCC is een organisatie van de Verenigde Naties (VN). Nederland is samen met 194 andere landen lid van het IPCC.

Elke paar jaar publiceert het IPCC een rapport over de laatste stand van het wetenschappelijk onderzoek. Volgens het IPCC worden de effecten van klimaatverandering steeds duidelijker. Zo is de temperatuur wereldwijd gestegen. Hoe groot de gevolgen zijn, verschilt per regio en ecosysteem.

Voor Nederland vallen de negatieve gevolgen van klimaatverandering nu nog mee. Zoals warmere winters en drogere zomers, maar geen extreme droogte of hitte. Om de gevolgen van klimaatverandering zo klein mogelijk te houden, moet de overheid maatregelen tegen klimaatverandering nemen. Nederland is namelijk wel extra kwetsbaar voor dijkdoorbraken en overstromingen bij een stijgende zeespiegel. De aanleg van hogere dijken is echter kostbaar.

Welke maatregelen willen de partijen nemen tegen klimaatverandering?

PVV:

-  Het is niet bewezen dat mensen klimaatverandering veroorzaken.

-  Nederland stapt uit het klimaatakkoord van Parijs

-  Kolencentrales blijven open en woningen worden verplicht aangesloten op het aardgasnet

Forum voor Democratie:

-  Klimaatbeleid en energiebeleid moeten worden losgekoppeld. CO₂-reductie is niet het uitgangspunt.

-  Het klimaatbeleid is nutteloos en schadelijk voor de welvaart. Forum wil de subsidies voor windmolenparken en zonnevelden stopzetten.

-  Nederland stapt uit het klimaatakkoord van Parijs.

-  Nederland kan beter investeren in klimaatadaptatie, zoals kustbescherming, rivierenbeheer en gewasontwikkeling.

JA21:

-  Nederland kan zich veel beter aanpassen aan het veranderende klimaat. Nederland is goed in het voorkomen van overstromingen en het inspelen op droogte.

-  Geld kan beter niet worden verspild aan subsidie voor niet-efficiënte energiebronnen.

-  Klimaatbeleid en energiebeleid moeten worden losgekoppeld. Anders industrialiseert het landschap.

SGP:

-  Geen onhaalbare doelen voor CO₂-reductie nastreven

-  De korte- en langetermijndoelen die in de Klimaatwet worden genoemd, zoals een klimaatneutraal Nederland in 2050, worden geschrapt.

-  Het sluiten van kolencentrales mag niet leiden tot problemen in de energievoorziening

-  Er moet meer aandacht komen voor isolatie

50 Plus:

-  Milieu- en duurzaamheidsmaatregelen moeten de leefbaarheid voor volgende generaties garanderen.

-  Schade aan de economie wordt zoveel mogelijk ingeperkt.

-  De toekomstige generatie mag niet te maken krijgen met ongelijke klimaatlasten en landschapsvervuiling.

Denk:

-  In 2030 moet 40 procent van alle energie worden opgewekt uit duurzame energiebronnen. In 2050 is Nederland volledig voorzien van groene energie.

-  Kolencentrales gaan zo snel mogelijk dicht.

-  De klimaatlast wordt zoveel mogelijk bij bedrijven neergelegd.

-  Energiebedrijven moeten verplicht een minimumpercentage aan duurzame energie opwekken.

VVD:

-  Nederland komt alle nationale en internationale klimaatakkoorden na.

-  Kolencentrales sluiten in 2030 en er komen geen subsidies voor biomassa.

-  Er wordt meer geïnvesteerd in wind- en zonne-energie.

-  De klimaatlast wordt zoveel mogelijk bij grote bedrijven neergelegd.

-  De energiebelasting gaat verder omlaag en wordt bij verduurzaming aftrekbaar.

CDA:

-  Er komt een landelijke raad met 150 burgers die bestuurders adviseren over verduurzaming.

-  In heel Nederland komen 17 miljoen extra bomen.

-  Er wordt onderzocht of de kosten voor duurzame energie kunnen worden gehaald uit de algemene middelen.

-  De subsidie op verduurzaming in eigen huis wordt hoger.

-  Verhuur van woningen met enkel glas wordt verboden.

ChristenUnie:

-  Er komen nationale isolatiebrigades.

-  De besparingsplicht voor bedrijven wordt strenger gehandhaafd. Voor grootgebruikers gaat de belasting op energie omhoog.

-  Er komt een CO₂-heffing voor de industrie.

D66:

-  In 2030 moet de CO₂-uitstoot met 60 procent gereduceerd zijn. Dat is meer dan de 55 procent vanuit de EU.

-  Klimaatautoriteit gaat toezicht houden op het naleven van de klimaatmaatregelen.

-  De CO₂-heffing voor de industrie gaat omhoog. Vrijstellingen op het betalen van water- en energiebelasting vervallen.

-  Subsidies op fossiele brandstoffen verdwijnen en belastingen op aardgas gaan omhoog.

-  Er komt een burgerforum om mee te denken over energietransitie

-  Bedrijven moeten meer zonnepanelen op hun dak zetten en er komen 6.000 windmolens bij.

PvdA:

-  De voorgenomen vermindering van 55 procent CO₂-uitstoot gaat omhoog bij techniekverbeteringen.

-  Kolencentrales sluiten al in 2025. Subsidies voor fossiele brandstoffen en biomassa stoppen direct.

-  Er komen geen gasboringen in de Waddenzee.

-  Grootgebruikers worden meer belast. Huishoudens worden gestimuleerd om zonnepanelen te nemen door subsidies op huidige voet voort te zetten.

SP:

-  Grote vervuilers worden aangepakt.

-  De energievoorziening komt weer in publieke handen.

-  Gaswinning en houtkap voor biomassa worden direct gestaakt.

GroenLinks:

-  In 2030 moet de CO₂-uitstoot met 60 procent gereduceerd zijn. In 2045 is Nederland klimaatneutraal.

-  Er komt een klimaatfonds met 60 miljard euro.

-  Kolencentrales worden binnen vier jaar gesloten. Er komt een eind aan subsidie voor biomassa en fossiele brandstoffen. Er komen geen nieuwe aardgasboringen.

-  De Noordzee krijgt een groot windmolenpark van 60 gigawatt aan windenergie. Grote gebouwen moeten meer zonnepanelen op hun dak.

Bij1:

-  De uitstoot van broeikasgassen moet in 2025 75 procent lager liggen dan in 1990. In 2030 is de uitstoot nul.

-  Er komt een reclameverbod voor fossiele brandstoffen. Subsidiëring voor kolencentrales en biomassa wordt stopgezet.

-  Er komt een burgerforum om te adviseren in de klimaattransitie.

Partij voor de Dieren:

-  Er komt een ministerie voor Klimaat en Biodiversiteit.

-  Het Internationale Strafhof krijgt de mogelijkheid om bedrijven of landen die zich schuldig maken aan ecocide (misdadige beschadiging van ecosystemen) te vervolgen.

-  Uiterlijk in 2030 is Nederland klimaatneutraal.

-  Milieuschade moet in de prijs van goederen worden doorberekend. De belasting voor grondstoffen, vervuiling, winst en vermogen gaat omhoog. Lucht- en scheepvaart verliezen hun uitzonderingspositie.

---

Kernenergie

Uit uranium kan elektriciteit opgewekt worden: kernenergie. Daarbij komt netto 10 tot 100 keer minder CO2 vrij, dan bij energieopwekking uit fossiele brandstoffen. Dat is ongeveer evenveel als bij elektriciteitsproductie uit wind, water en zon. Maar de meningen over kernenergie lopen sterk uiteen.

Voorstanders beschouwen kernenergie als veilig, duurzaam en noodzakelijk om klimaatverandering tegen te gaan. Tegenstanders vinden de technologie niet noodzakelijk en fundamenteel onveilig: vanwege het radioactieve afval en het risico van ernstige ongevallen, zoals in Fukushima na de aardbeving in Japan.

Een groot twistpunt rondom kernenergie is wat er met het radioactieve afval van een kerncentrale gebeurt. Het radioactieve afval is een milieu- en gezondheidsrisico. De straling van dit afval is erg gevaarlijk voor levende wezens, zodat veilige en langdurige opslag noodzakelijk is. Hier is (nog) geen definitieve oplossing voor.

Elektriciteitsproductie in bestaande kerncentrales is goedkoop, maar de bouw van een nieuwe kerncentrale kost miljarden euro's. Ook de ontmanteling van centrales is erg duur. De opslagkosten moeten bovendien voor een groot deel betaald worden door de generaties na ons.

Welke partijen willen wel of juist geen kernenergie?

VVD:

-  Er zijn nieuwe kerncentrales nodig met overheidssteun om de klimaatdoelen te behalen

Forum voor Democratie:

-  De overheid moet zich committeren aan kernenergie, zodat energiemaatschappijen kerncentrales kunnen bouwen.

-  Daarbij worden kerncentrales gestimuleerd die thorium als brandstof gebruiken.

PVV:

-  Er moeten meer kerncentrales komen met extra aandacht voor thorium.

SGP:

-  Er komen nieuwe, veilige kerncentrales.

-  Bewoners in de directe omgeving krijgen goedkopere stroom en warmte.

CDA:

-  Kernenergie is na 2030 een serieuze optie met twee extra centrales.

CU:

-  Kerncentrale Borssele kan openblijven, maar de voorkeur gaat uit naar wind en zon.

D66:

-  Kerncentrales zijn een optie, maar er komt geen subsidie.

GroenLinks:

-  Kerncentrales zijn geen optie, maar er komt wel meer onderzoek naar thorium en andere potentiële brandstoffen voor kernfusie.

SP, PvdA en Partij voor de Dieren:

-  Kernenergie is niet veilig, schoon en duurzaam genoeg. Borssele gaat dicht.

---

Vlees

Vlees is verantwoordelijk voor 40 procent van broeikasgassen die vrijkomen bij productie van het voedsel van de gemiddelde Nederlander. Vlees heeft zo’n grote klimaatimpact omdat voor de productie van 1 kilo vlees gemiddeld 5 kilo plantaardig voer nodig is. Minder vlees eten is dus goed voor het klimaat.

In Nederland kopen we jaarlijks zo'n 40 kilo vlees per persoon (rund, varken en kip samen). Dat is ruim 2 keer zo veel als 50 jaar geleden. Daarnaast importeren en exporteren we ook veel vlees.  De veehouderij die al dat vlees produceert, stoot broeikasgassen uit, verbruikt veel water, heeft wereldwijd veel ruimte nodig voor de verbouw van veevoer en kan een mestprobleem veroorzaken. Bovendien is de veestapel deels verantwoordelijk voor het stikstofprobleem. Hoe grote de veestapel, hoe groter de problemen.

Ongeveer de helft van de Nederlanders noemt zichzelf ‘flexitariër’. Dat wil zeggen dat ze minimaal drie keer per week geen vlees bij de warme maaltijd eten. Het aandeel vegetariërs ligt stabiel op iets minder dan vijf procent van de Nederlandse bevolking.

Wat vinden de politieke partijen van vleesconsumptie?

Forum voor Democratie:

-  Er is geen stikstofprobleem dus de boeren hoeven niets te veranderen aan de huidige veestapel

-  De prijs voor vlees gaat niet omhoog.

PVV:

-  De vleesprijs moet niet omhoog. De prijs die de boeren vragen is de eerlijke vraagprijs. Bovendien moet vlees ook betaalbaar blijven voor de gewone burger.

SGP:

-  Door een hogere vleesprijs moeten boeren meer geld krijgen voor investeringen in dierenwelzijn en milieu.

Denk:

-  De dierdichtheid moet omlaag en de intensiviteit kleinschaliger. Zo worden de stikstofproblemen opgelost.

-  Denk is tegen het verhogen van de vleesprijs en andere voedingsmiddelen.

VVD:

-  Er komt meer onderzoek naar kweekvlees als positief alternatief voor vlees.

-  De vleesprijs moet betaalbaar blijven en boeren de ruimte kunnen geven om te innoveren en te verduurzamen. Dat is niet per se een hogere vleesprijs.

50Plus:

-  De grootschalige intensieve veehouderij moet worden beperkt.

-  De prijs voor vlees moet omhoog om de consumptie te verminderen. Dit moet wel geleidelijk, omdat we ons gedrag niet van de ene op de andere dag veranderen.

ChristenUnie:

-  De landbouwsector moet extensiever worden met een kleinere veestapel en minder veevoer van ver.

-  De prijs voor vlees moet omhoog om meer ruimte te creëren voor de dieren. Te veel vlees is bovendien niet goed voor je gezondheid.

Bij1:

-  De veestapel moet ver worden ingeperkt.

-  Er komt per direct een einde aan de bio-industrie.

-  Er komt nul procent belasting op gezonde alternatieven als groente en fruit. Vleesvervangers worden goedkoper en aantrekkelijker.

SP:

-  De veestapel wordt kleiner om milieuschade te beperken.

-  De bio-industrie wordt afgeschaft. Buren moeten duurzamer en diervriendelijker gaan produceren.

-  De vleesprijs moet omhoog.

D66:

-  Het aantal kippen en varkens moet worden gehalveerd. Ook het aantal koeien moet substantieel naar beneden.

-  Er komt een duurzaamheidsheffing op vlees. De prijs gaat dus omhoog. Met de opbrengst worden de duurzame kringlooplandbouw gefinancierd.

GroenLinks:

-  De veestapel moet gehalveerd worden.

-  Biologische landbouw wordt aantrekkelijker.

-  Vlees wordt duurder gemaakt en kiloknallers worden verboden.

Partij voor de Dieren:

-  De veestapel moet krimpen met 75 procent. Een plantaardige levensstijl wordt de norm.

-  Door verhoging van de prijs verlagen we de vraag naar vlees. Daarmee lossen we een deel van het stikstofprobleem op.

-  Gezond eten wordt btw-vrij.

PvdA:

-  Vlees moet betaalbaar blijven, maar gezond eten als groenten en fruit moet goedkoper worden.

• Deel