De zomerdenktank: Bewustzijn Wie en wat is het ik? Volgens de Franse Filosoof Hippolyte Taine is het ik een produkt van de genen, de omgeving en alle momenten die aan het nu vooraf  zijn gegaan.  En om het nog erger te maken, volgens de Amerikaanse Psycholoog Tim Wilson dénk ik alleen maar dat ik weet waarom ik iets doe, maar heb ik er in feite geen benul van waarom ik het doe.  Als ik in de spiegel kijk, kijk ik niet in de spiegel, mijn brein kijkt in de spiegel. Mijn brein is mijn werkelijke ik, het maakt het ik dat ‘ik’ denkt.  Mijn brein is sneller dan mijn bewustzijn. In feite maakt het brein eerst de gedachte, dan het bewustzijn en dan pas het ik. Je zou de vraag kunnen stellen of wij niet allemaal ontoerekeningsvatbaar zijn. Ons brein is het produkt van de genen, de opvoeding en alle ervaringen die je ooit hebt opgedaan. Het brein is met wat hormonen, een beetje alcohol of een pilletje Prozac gemakkelijk te beïnvloeden. Een beetje te veel drank of een kleine hersenontsteking en je slaat geen nieuwe informatie meer op, staat de tijd in je brein stil en leeft je bewustzijn alleen nog in het verleden. De neurowetenschapper Oliver Sacks geeft in zijn boeken prachtige voorbeelden van weeffoutjes in de hersenen met dit soort grootse gevolgen. Bestaat er wel zoiets als vrije wil? Zijn wij niet allen de speelbal van ons brein en ons verleden? Reageert ons brein op het heden door het te vergelijken met wat het ooit eerder is tegengekomen? Zijn de keuzes die we maken wel van onszelf, of is er een geest in de machine die de vrije wil kan redden? Met die vragen in het achterhoofd gaat Rob van Hattum in Noorderlicht radio een denktank gesprek in met drie deskundigen die allen op hun eigen wijze iets te maken hebben met de hersenen. De Nijmeegse psychoneurofarmacoloog, Bart Ellenbroek, stelt dat het in de nabije toekomst mogelijk is om de persoonlijkheid volledig chemisch te beïnvloeden. Willem van Tilburg is sinds 1981 hoogleraar in de Klinische Psychiatrie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij stelt dat we het brein nooit volledig zullen begrijpen en en dat is maar goed ook want een volledig begrip van het brein zou een einde maken aan de menselijke vrijheid. Als derde gast zal Pim Haselager aan tafel plaatsnemen. Hij houdt zich, aan de katholieke Universiteit Nijmegen, bezig met kunstmatige intelligentie en probeert de geest in de machine te stoppen. Als U geïnteresseerd bent in uw brein, dan is deze speciale Noorderlicht zomerdenktank uitzending een must. ----- BUITEN DE WETENSCHAP: Nieuw Israelitisch Weekblad ten onder? Het is niet voor het eerst dat het Nieuw Israelitisch Weekblad de noodklok luidt. Maar het gaat nu zó slecht met het oudste Nederlandse opinieweekblad dat de editie van deze week voor een groot deel gewijd is aan het NIW zelf. ‘Als we niet onmiddellijk met drastische maatregelen komen, vrezen we dat we het eind van het jaar niet halen’, schrijft het bestuur. Aan de telefoon is hoofdredacteur Elise Friedman.