Hoe onderzoek je een zeekoe?
- 5 minuten leestijd
Loeizware beesten, met een gevaarlijk sterke staart, en die moet je dan óók nog eens het droge op krijgen voor je ze onderzoekt. Hoe dan?
In het zonnige Crystal River, aan de westkust van Florida, leeft een kolonie van zo’n 400 zeekoeien. Het is een echte publiekstrekker, en veel toeristen komen dan ook om tussen de zeekoeien te varen of te snorkelen. Maar hoe verstandig is dat, en heeft de kudde er niet onder te lijden?
Snorkelen tussen de zeekoeien
Het onderzoeksteam van de USGS (United States Geological Survey) doet al jaren onderzoek naar de stand van deze zeekoeienpopulatie. Dr. Bob Bonde was zelfs al eens eerder te zien in een aflevering van Jules Unlimited uit 2003. In die tijd snorkelde hij regelmatig tussen de zeekoeien, en probeerde zo in kaart te brengen hoe de dieren eruit zagen.
Zo merkte hij de littekens op hun rug op die vaak werden veroorzaakt door de schroeven van toeristenboten. Een naar idee, maar daardoor konden de zeekoeien wel herkend worden, en ondertussen hield Bob in de gaten of de dieren gezond oogden.
Het water uit
Nu, bijna 15 jaar later, is er een hoop veranderd. Bob en zijn team doen nog altijd onderzoek naar zeekoeien, maar niet meer ín het water. Bob is een jaartje ouder, maar ook de manier van onderzoeken is heel erg veranderd. De zeekoeien worden tegenwoordig úit het water gehaald.
Om de populatie gezond en in stand te houden is het belangrijk om wetenschappelijk onderzoek te verrichten. De documentatie die hieruit voorkomt draagt voor een groot deel bij aan een betere bescherming. Zo wordt de gezondheid van de kudde in de gaten gehouden en zeekoeien gechipt.
Dit onderzoek vereist een gezamenlijke inspanning van een team wetenschappers en vrijwilligers om de zeekoe veilig uit het water te krijgen, te onderzoeken en zo snel mogelijk weer vrij te laten zodat de zeekoe zo min mogelijk stress ondervindt.
Hoe dan?
Hoe je het ook wendt of keert, het vangen van een zeekoe ziet er heftig uit. De onderzoeksboot is voorzien van een verwijderbare achtersteven, waar een net kan worden ingezet. Hiermee wordt de zeekoe langzaam omringd en vervolgens richting de kust getrokken.
Een zeekoe is loodzwaar en heeft bovendien een enorm sterke staart waarmee die mensen makkelijk kan verwonden. Dus met man en macht wordt de zeekoe in bedwang gehouden, met water overgoten, en langzaam komt het dier tot rust.
Het onderzoek zelf
Zodra de zeekoe op het droge is en wat gekalmeerd gaan de onderzoekers aan de slag: ze bepalen het geslacht, nemen urine af als dat mogelijk is. Via de mond nemen ze de temperatuur op en aan de onderkant van de flipper nemen ze een bloedmonster af. Ook nemen ze een algenmonster af van de rug. En natuurlijk wordt de zeekoe opgemeten: van kop tot staart, de omtrek en via een echografie wordt gekeken wat de spekdikte is.
Chippen
Om te bepalen of deze zeekoe al eerder is onderzocht, wordt er gecontroleerd op een PIT tag. PIT staat voor Passieve Geïntegreerde Transponder en wordt gebruikt om individuele zeekoeien identificeren. Het is vergelijkbaar met de microchips die ook gebruikt worden bij katten en honden.
Als er bij het scannen geen PIT wordt gevonden is het dus een zeekoe die nog niet eerder is onderzocht. Er worden dan twee chips onder de huid geplaatst, aan weerszijden bij het schoudergebied. De zeekoe voelt hierbij wat ongemak, dus is het belangrijk om op te blijven letten op de sterke staart en de zeekoe stil te houden zodat deze zichzelf niet verwondt.
Littekens
De littekens van de zeekoe worden ook gefotografeerd om bij de identificatie te helpen. Er wordt een geautomatiseerd gegevensbestand onderhouden van kenmerkende littekens van zeekoeien uit de hele staat.
Uiteindelijk nemen de onderzoekers nog een klein huidmonster af. Hiermee kunnen familierelaties en de algehele gezondheid van de zeekoebevolking vast worden gesteld.
Stress
De zeekoe blijft niet langer dan een uur aan wal en wordt constant gecontroleerd op tekenen van stress: hartslag en ademhaling worden nauwlettend in de gaten gehouden. Als de ademhaling afneemt wordt er voorzichtig water over het hoofd gegoten om de adem weer te stimuleren.
Snel terug het water in
Zodra aan wal alle medische keuringen en metingen erop zitten wordt de zeekoe op een boot getild en naar het open water gevaren. Op de boot kunnen ze de zeekoe ook nog wegen. Wanneer ze veilig in diepe wateren zijn aangekomen wordt de zeekoe voorzichtig van de boot het water in geschoven. De onderzoekers houden een oogje in het zeil, en zodra de zeekoe zelfstandig wegzwemt zit hun taak er op.
Het is voor de zeekoeien een vermoeiende ervaring, en vaak worden ze na het onderzoek ook rustend op de bodem van de zee gezien voor ze weer verdergaan. Maar de informatie die gewonnen wordt bij het onderzoek is essentieel om de individuele gezondheid en de algemene gezondheid van de hele populatie in de gaten te houden. Op deze manier kan ervoor worden gezorgd dat het de dieren goed zal blijven vergaan in Florida.
Nieuwe generatie
En bij het onderzoek waar Jamie aan meehielp zagen we dat er alweer een kleine zeekoe op komst was!
Bekijk hier het hele item nog een keer: