In de potjes Fairtrade hazelnootpasta is de hazelnoot zelf niet Fairtrade. De Keuringsdienst onthult een aantal redenen.

De eerste regel is: als de ingrediënten voor een product Fairtrade beschikbaar zijn, ben je als fabrikant verplicht die te gebruiken. Zolang minimaal 20% van de ingrediënten Fairtrade is, mag de producent het label op het potje plakken. Welke ingrediënten dat zijn moet op de verpakking worden vermeld. In de praktijk betekent dit dat de meerderheid van de samengestelde producten met het Fairtrade keurmerk niet met 100% fair trade ingrediënten zijn gemaakt.

Daarnaast is de organisatie van het Fairtrade keurmerk alleen actief in derdewereldlanden. Daar valt Turkije niet onder. Hazelnoten kunnen dus überhaupt het Fairtrade keurmerk niet krijgen. Maar in hazelnootpasta zit maar 15% hazelnoot en verder vooral veel suiker en cacao (uit Afrika en Zuid-Amerika) en die kunnen wel als Fairtrade product bestempeld worden. 

Dat Turkije niet als derdewereldland gekeurd wordt, betekent niet dat er per definitie niks mis met hun producten is. Rondom de hazelnootboomgaarden staan vele kampementen waar hele migrantenfamilies slapen. Kinderen zo jong als acht jaar plukken de hazelnoten voor in onze pastapotjes.

Het land is verantwoordelijk voor 75% van de globale hazelnoot productie. De overige hazelnoten uit Spanje en Italië worden in een fabriek verwerkt waar ook de Turkse noten worden verwerkt. Dit geldt overigens ook voor andere grondstoffen, zoals cacao. Deden ze dat niet, zou de markt voor fairtradeproducten überhaupt niet haalbaar zijn vanwege de hoge fabriekskosten.

In Nederland controleert de Stichting Max Havelaar sinds 30 jaar het Fairtrade keurmerk. De stichting is onderdeel van een grote internationale Fairtrade beweging. Het eerste fair trade initiatief begon in Amerika al in de vorige eeuw, als protest tegen de slavernij. In 1830 werd de "Colored Free Produce Society" opgericht, maar het hield geen stand. 

Geschreven door: Marlou Kusters