Boerenkaas mag alleen boerenkaas worden genoemd als het traditioneel bereid is. Voor dergelijke traditionele producten is zelfs een speciaal keurmerk in het leven geroepen: Gegarandeerde Traditionele Specialiteit.

Dit is onderdeel van de Europese bescherming van streekproducten en traditionele landbouwproducten. Er zijn honderden producten onder deze wetgeving opgenomen, van Franse sjalotten tot Duitse krakelingen. Hoe werkt die wetgeving eigenlijk? Er bestaan drie soorten Europese bescherming voor streekproducten en traditionele specialiteiten. De producten die onder deze bescherming vallen, worden voorzien van één van de volgende keurmerken.

Beschermde Oorsprongsbenaming

De Europese Commissie geeft de Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) aan producten waarvan de productie, verwerking en bereiding plaatsvinden in een bepaald geografisch gebied. Bekende voorbeelden zijn bijvoorbeeld ham uit Parma, feta uit Griekenland en in Nederland geldt dit voor onder andere Noord-Hollandse Edammer en Gouda. De producten moeten gemaakt worden via een erkende en gecontroleerde werkwijze.

Beschermde Geografische Aanduiding

De tweede soort bescherming heet de Beschermde Geografische Aanduiding (BGA). Deze bescherming lijkt veel op de BOB. Het product moet eveneens bereid zijn met behulp van lokale methoden binnen het afgebakende geografische gebied. Wat is dan het verschil met de BOB? Het gaat in dit geval niet om het volledige product wat afkomstig is uit de streek, maar om een onderdeel van een product wat verbonden is aan de geografische aanduiding. Van het totaalproduct moet dus minimaal één stadium van de productie, verwerking of bereiding in het gebied zijn waar het product de naam aan ontleent. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Ardennerham waarbij het varken niet uit de Ardennen hoeft te komen maar de ham daar wel gemaakt moet worden.

Gegarandeerde Traditionele Specialiteit

De Gegarandeerde Traditionele Specialiteit (GTS) verwijst niet naar de herkomst van het product, maar naar de traditionele aard van de bereiding of productie. Een product wordt door de EU als ‘traditioneel’ erkend als het aantoonbaar onveranderd op de markt is voor minimaal 30 jaar. In Nederland hebben slechts twee producten dit keurmerk: boerenkaas en basterdsuiker. Ook producten als mozzarella en serranoham vallen onder deze regelgeving.

Producten die geregistreerd staan onder Europese bescherming worden juridisch beschermd tegen imitatie in de hele EU. Een geregistreerd product krijgt een jaarlijkse controle om te kijken of het wel daadwerkelijk op de erkende of traditionele manier bereid wordt.

Auteur: Anouk Bosch