Als je opzwelt als een kogelvis bij het eten van de verkeerde dingen, dan heb je waarschijnlijk een voedselallergie. Waar komt die reactie vandaan?

Een leven zonder kaas, cappuccino of nootjes is voor veel mensen niet voor te stellen. Maar de realiteit is dat honderdduizenden Nederlanders deze producten niet kunnen eten, omdat ze een voedselallergie hebben. Hoe komt dit? Welke zijn het meest voorkomend? En wat is het verschil tussen allergie en intolerantie?

Mestcellen en antistoffen
Een voedselallergie is een abnormaal sterke reactie van ons afweersysteem op eiwitten in ons eten. De eiwitten die zo’n reactie geven noemen we allergenen. Deze allergenen worden door ons lichaam gezien als indringers die onschadelijk gemaakt moeten worden. Dit gebeurt door het openbreken van de mestcellen die we overal in ons lichaam hebben. Bij dit proces ‘braakt’ je lichaam antistoffen (zogenaamde IgE’s) uit en die zorgen voor de allergische reactie. Volgens Erna Botjes, voorzitter van Stichting Voedselallergie kun je het zo zien: “Het is als met een kanon op een mug schieten.” 

Meer overgevoeligheid
Volgens de cijfers van Stichting Voedselallergie heeft vijf tot zeven procent van de kinderen in Nederland een voedselallergie. Onder volwassen is dat tussen de drie en vier procent. Deze percentages zijn al jaren hetzelfde, maar het aantal mensen met een overgevoeligheid voor bepaalde voeding is de laatste jaren wel gestegen. “Waar dit door komt daar is de wetenschap nog niet over uit, maar er is steeds meer aandacht voor”, aldus Botjes. 

Schaaldieren
Vrijwel alle voedingsmiddelen van plantaardige en dierlijke oorsprong bevatten eiwitten en kunnen een allergische reactie veroorzaken. Maar er zijn een aantal producten die vaker een reactie geven dan anderen. De meest voorkomende voedselallergieën bij kinderen zijn die voor melk, ei en pinda’s. Bij volwassen komen allergieën voor schaaldieren het vaakst voor, gevolgd door noten en wederom pinda’s.

Dom immuunsysteem
Het verschil tussen de percentages bij kinderen en volwassen met een voedselallergie komt doordat kinderen aan de ene kant vaak over hun allergie heen groeien. En aan de andere kant, omdat volwassen op latere leeftijd last krijgen van kruisallergieën: “Het immuunsysteem is een beetje dom”, legt Botjes uit. “De allergenen in planten waardoor mensen last krijgen van hooikoorts, lijken op de allergenen in sommige producten. Het immuunsysteem haalt de allergenen door elkaar. Tijdens het hooikoortsseizoen kunnen bijvoorbeeld 400.000 mensen in Nederland geen appel eten, omdat ze anders bultjes of jeuk krijgen.”

Overlijden
Bij een allergische reactie kan je verspreid over je hele lichaam klachten krijgen. De meest voorkomende zijn klachten in de maag- en darmenklachten en huidklachten zoals eczeem. De heftige reacties die je vaak op tv ziet, komen zelden voor, maar gebeuren wel. Bij hele heftige reacties kan je zelfs overlijden als er niet op tijd hulp komt. 

Intolerantie 
Een intolerantie is niet hetzelfde als een allergie. Intolerantie is een niet-allergische reactie. Hierbij speelt ons afweersysteem dus geen rol. De reactie wordt op een andere manier veroorzaakt, bijvoorbeeld door een tekort van een bepaald enzym, zoals bij een lactose-intolerantie of coeliakie. Hierdoor worden de eiwitten in bijvoorbeeld melk of tarwebrood niet goed afgebroken en kan je onder andere diarree krijgen.

Huisarts
Zelf klooien met voeding weglaten uit je dieet wordt afgeraden. Als je vermoedt dat je een voedselallergie hebt, kun je dat laten onderzoeken door de huisarts. Hij of zij kan je dan verder verwijzen naar een specialist als dat nodig is. 

Vervangers
Als je erachter bent dat je een allergie of intolerantie hebt, kun je gelukkig heel veel producten vervangen. Zo kan je voor je koffie verkeerd havermelk gebruiken en kan je stroopwafels van rijstmeel kopen. Verder kan je het trucje van actrice Stijn Fransen gebruiken. Zij heeft een lactose-intolerantie en hazelnoten allergie. Ze praat hierover in onze Live Social Cooking die je hieronder kan bekijken!