Deze vijf topartsen hopen binnen twee jaar blindheid te kunnen genezen
- interview
- 30 maa 2018
- 6 minuten leestijd
Een chip in de hersenen, gentherapie, nanotechnologie, stamcellen... Wat wordt dé doorbraak in de wetenschap, die maakt dat blinden weer kunnen zien?
Weinig tot niks kunnen zien: de meesten van ons kunnen het zich niet eens voorstellen. Niet meer autorijden, niet meer naar de film of naar het theater, en altijd maar begeleid worden aan de arm van een ander, of door een geleidenhond. In Nederland gaat het om zo’n 350 duizend blinden of slechtzienden. Wereldwijd zijn dat er maar liefst 250 miljoen, onder wie 40 miljoen mensen die echt helemaal niks zien. Wel kunnen we ons voorstellen dat je als blinde of slechtziende snakt naar een paar nieuwe ogen, naar licht in de duisternis.
De eerste lichtpuntjes beginnen zich af te tekenen, en het einde van blindheid is misschien wel dichterbij dan je denkt. De Amerikaanse miljonair Sanford Greenberg, heeft een klomp goud ter waarde van drie miljoen dollar uitgeloofd aan degene die de oplossing heeft voor blindheid. Waarom die enorme beloning? Greenberg is zelf blind, en gunt het niemand. Een man met een missie: “Als een man naar de maan kan, is het ook mogelijk om met onze technologie de oplossing te onderzoeken voor blindheid”.
Maak kennis met vier van de topartsen die hun zinnen op het goud hebben gezet:
Dr. Laura Ensigh-Hodges
Oplossing? Nanotechnologie
Hoe? Injecties in het oog
Waar? Wilmer Eye Institute, Baltimore, Verenigde Staten
Wat is jouw oplossing voor het einde van de blindheid?
“Ik wil het netvlies verbeteren met nanotechnologie. Door een goede hoeveelheid nanomateriaal in een cel te spuiten, kan het oog zichzelf repareren. We zijn nog in de experimentele fase van het onderzoek. De injecties worden getest bij muizen, ratten en konijnen. De ogen van deze knaagdieren lijken erg op menselijke ogen. Deze muizen bewaren misschien het geheim van de einde van blindheid.”
Hoe dichtbij de oplossing ben je?
“We werken hard aan medicijnen die via nanotechnologie het netvlies beter gebruiken. Zo kunnen we het zicht voor jaren verbeteren. En zelfs blindheid terugdraaien. Het duurt zeker tien jaar tot dit doel is bereikt. Ik weet zeker dat ik het in mijn leven ga meemaken. Dreams will come true.”
Dr. Pieter Roelfsema
Oplossing? Chip in de hersenen
Hoe? Hersenimplantaat verbonden met een cameraatje op een bril
Waar? Herseninstituut, Nederland
Wat is jouw oplossing voor het einde van de blindheid?
“Een chip in de hersenen. Het wordt geplaatst in de visuele cortex, het deel van de hersenen waar je zicht wordt gevormd. Dit hersenimplantaat staat in contact met een camera die aan een bril vastzit. De camera vervangt als het ware jouw eigen ogen. Dit testen we nu bij resusapen. Door duizend elektroden te leiden van het implantaat naar de camera, kan de aap inmiddels duizend pixels zien.”
Hoe dichtbij ben je van het einde blindheid?
“Door het succes van de testen bij apen verwachten wij over vijf jaar dichtbij het einde van blindheid te zijn. Binnen die tijd hopen we de eerste mens te opereren, maar er is nog veel werk te verrichten.”
Dr. James Handa
Oplossing? Netvlieschiptechnologie
Hoe? Een bril met een camera met bijbehorende chip in het oog
Waar? John Hopkins Ziekenhuis, Baltimore, Verenigde Staten
Wat is jouw oplossing voor het einde van de blindheid?
“Een chip in het netvlies met een bril waar een cameraatje in zit. De patiënt draagt een bril en met sensor komt het licht in het oog en gaat dit naar het netvlies. De bril geeft zestig pixels door. Je ziet dus een serie lichten en een patiënt kan dat interpreteren als deur. Zij moeten wel hun hersenen blijven trainen. (Jeroen Perk is hier een voorbeeld van). Ik verwacht dat in de toekomst de patiënt meer details kan zien en mogelijk zelfs kleur.”
Geloof je in ‘the end of blindness’?
“Ja. Toen vijftien jaar geleden deze bril werd bedacht door Dr. Goldburg werd er hard gelachen. Binnen tien jaar wordt de klomp met goud uitgereikt. Aan ons, met dit idee? Ik hoop het. Tegen die tijd verwacht ik dat wij een kleinere chip hebben ontworpen en we meer pixels hebben.”
Pixels zijn lichtpuntjes waaruit je zicht is opgebouwd. Hoe meer pixels, hoe scherper je beeld is. Een mens heeft een miljoen pixels en een iemand met blindheid 0 pixels. Zie hieronder het verschil tussen het zicht van iemand met de retrabril en iemand met volledig functionerende ogen. (Sleep de as!)
Dr. Jean Bennett
Oplossing? Gentherapie
Hoe? Gen-injectie onder het netvlies
Waar? University of Pennsylvania, Verenigde Staten
Wat is jouw oplossing voor het einde van de blindheid?
“Eén gen-injectie in het oog. Door een hele dunne naald wordt het RPE-65 gen onder het netvlies gebracht. Dit gen maakt meer eiwitten aan, die de patiënt door een mutatie van ditzelfde gen mist. In december 2017 is deze eerste gentherapie om blindheid te genezen goedgekeurd in de Verenigde Staten door de Food en Drug Administration (FDA), de Amerikaanse gezondheidsautoriteit. Een enorme mijlpaal.”
Hoe dichtbij ben je van het einde blindheid?
“Dichtbij, wij maken zeker een grote kans op de klomp met goud. Deze gentherapie is vooral bedoeld voor baby’s en jonge kinderen. Onze oplossing maakt het mogelijk om het proces van blindheid af te remmen en zelfs het zicht te verbeteren. Of de gen-injectie een heel leven lang blindheid kan voorkomen, is nog de vraag. De langetermijneffecten van de behandeling zijn nog niet bekend. Vorige week heeft voor het eerst een negenjarig jongetje in de Verenigde Staten de prik gekregen.”
Dr. Harry Quigley
Oplossing? Stamcellen
Hoe? Stamcellen plaatsen op de plek van de verdwenen cellen in het oog
Waar? John Hopkins Ziekenhuis, Baltimore, Verenigde Staten
Wat is jouw oplossing voor het einde van de blindheid?
“Stamceltherapie. Hierbij worden nieuwe lichtgevoelige cellen gemaakt van menselijke stamcellen afkomstig uit embryo’s. We hebben hier een cel gekweekt die glaucoom – een oogzenuwziekte - kan genezen. De stamcellen plaatsen we via een operatie op de plek in het oog waar goede cellen verdwenen zijn.”
Hoe dichtbij ben je?
“Toen ik zestien jaar was dacht ik ‘binnen één jaar’, maar daar zat ik aardig naast. Ik ben zelf inmiddels veertig jaar bezig. Wel weet ik dat de stamcellen een doorbraak zullen betekenen in de beëindiging van blindheid. Op dit moment zijn er nog een aantal stappen te maken. Hoe krijgen we de foute cellen er uit? En hoe krijgen we de goede cellen er in? Zo zal de generatie na mij weer kunnen zien.”